Wydmy wyścigowe w Namibii
Wyrzeźbione przez czas i gwałtowne wiatry atlantyckie, piaskowe morze Namib jest w ruchu od miliona lat i wciąż się liczy. Szybko poruszające się piaski pokrywają region południowo-zachodniego wybrzeża Afryki, gdzie skarby – od diamentów i miast duchów po rzadkie i zagrożone gatunki – od dawna pobudzają ludzką wyobraźnię.
Gwałtowny ruch wydm jest wyraźnie widoczny na tej serii zdjęć Landsat 8 i 9 wykonanych w latach 2013-2022 (jedna scena rocznie). Zdjęcia przedstawiają grupę wydm Barchan w kształcie półksiężyca i bardziej liniowych wydm poprzecznych znajdujących się w regionie Sperrgebiet na południowej pustyni Namib. W ostatnich dziesięcioleciach wydmy przesunęły się na północ o kilka kilometrów, napędzane głównie przez utrzymujące się w regionie południowo-południowo-zachodnie wiatry.
Naukowcy z Desert Research Institute i Smithsonian Institution wykorzystali obserwacje satelitarne z Advanced Spaceborne Thermal Emission and Reflection Radiometer (ASTER) na satelicie NASA Terra, aby zbadać ruch wydm w okresie ośmiu lat i odkryli, że średnie tempo, w jakim wydmy na tym obszarze przesuwały się w zakresie od 7 do 32 metrów (23 do 105 stóp) rocznie.
Według naukowców duże wydmy zachowywały swój kształt, przesuwając się średnio o około 9 metrów rocznie. Niektóre z mniejszych wydm były znacznie szybsze, a niektóre poruszały się z prędkością 83 metrów (272 stóp) rocznie. W przeciwieństwie do większych wydm, mniejsze wydmy pojawiały się i znikały. Śledzenie wydm za pomocą zdjęć satelitarnych na przestrzeni lat i dziesięcioleci ujawnia, że mniejsze wydmy regularnie pojawiają się i mijają większe wydmy barchan w kształcie półksiężyca.
„Jest to reżim wietrzny o bardzo dużej energii z silnymi wiatrami południowymi, szczególnie w australijskim lecie. To jeden z najbardziej wietrznych regionów pustynnych na świecie” – powiedział Nick Lancaster, ekspert od wydm i emerytowany profesor badań w Desert Research Institute. „W rezultacie wydmy Sperrgebiet należą do najszybciej poruszających się wydm na świecie”.
Małe wydmy migrują szybciej niż duże, ponieważ jest po prostu mniej materiału do przeniesienia, dodał Lancaster, zauważając, że migracja zachodzi, ponieważ piasek jest erodowany z nawietrznej (stoss) strony wydm i osadza się na zawietrznej (slipface).
„Wiedza o tym, jak zdalnie śledzić ruch wydm, jest ważna, ponieważ w Peru, Egipcie, Katarze i innych krajach istnieją miejsca, w których migrujące barchany mogą uszkodzić infrastrukturę i uprawy” – wyjaśnił współautor badania Stephen Scheidt, obecnie badacz z Goddard Space Flight Center NASA . „Przydaje się również do opracowywania i testowania modeli działania wiatrów i atmosfery zarówno na Marsie, jak i na Ziemi”.
Przez tysiąclecia różnorodne czynniki środowiskowe kształtowały wydmy Namibii i kontrolowały tempo przesypywania piasku. Obejmują one poziom morza, geografię wybrzeża i zmieniające się wzorce wiatrów. „Topografia jest taka, że wydmy i wiatry są kierowane przez zniszczone przez wiatr koryta w podłożu skalnym” – powiedział Lancaster. Wtedy, tak jak teraz, wydmy Namibii są zasilane głównie ze starożytnych piasków w pobliżu rzeki Orange, która tworzy południowy kraniec Namibii, w półpustynnym krajobrazie nazywanym „strefą zakazaną” lub Sperrgebiet przez niemieckich górników diamentów na początku XX wiek.
To właśnie te cenne złoża diamentów sprawiły, że znaczna część tego obszaru była niedostępna dla publiczności przez ponad sto lat. Ministerstwo Środowiska i Turystyki Namibii poinformowało, że wiele reliktów pogoni za diamentami w Sperrgebiet – od opuszczonych sal tanecznych po rdzewiejące fragmenty torów kolejowych – zostanie zakonserwowanych „aby stać się nawiedzonym świadectwem ludzkiej nieustępliwości, chciwości i miłości do piękna, aż do ruchomych piasków” połknij je wreszcie”.
Obraz NASA Earth Observatory autorstwa Joshua Stevensa, wykorzystujący dane Landsat z US Geological Survey. Historia autorstwa Sally Younger.
Zobacz również nasze szczegółowe prognozy:
